Kobiety-liderki w polityce krajów Azji Południowo-Wschodniej 

W majowych wyborach w Tajlandii najmocniejszą kandydatką na stanowisko premiera jest 36-letnia Paetongtarn Shinawatra. Paetongtarn prowadziła kampanię w zaawansowanej ciąży i 2 tygodnie przed wyborami urodziła dziecko. Gratulując młodej mamie, zatrzymajmy się na chwilę, by przyjrzeć się dotychczasowej obecności liderek politycznych w krajach ASEAN. 

W zbliżających się W Tajlandii wyborach parlamentarnych, w ścisłej czołówce kandydatów na premiera jest Paetongtarn Shinawatra. To 36-letnia córka byłego szefa rządu Tajlandii, biznesmena i milionera – Thaksina Shinawatra. Paetongtarn jest liderką partii Pheu Thai, businesswoman i aktywistką. Wśród jej obietnic wyborczych jest przywrócenie demokracji, dobrobyt obywateli i unowocześnienie gospodarki państwa po – jak mocno podkreśla – okresie stagnacji pod rządami obecnego premiera Prayut Chan-o-cha. Premier Chan-o-cha to 69-letni były generał, który objął władzę w wyniku wojskowego zamachu stanu.

Kandydatkę na premiera, poza płcią, wśród innych kandydatów wyróżnia coś jeszcze. To sprawne wykorzystywanie social mediów do zdobywania poparcia. Na Instagramie ( www.instagram.com/ingshin21 ) ma ponad pół miliona obserwujących. Występując pod nickiem Ing, mówi o swoich poglądach, przekonuje do poparcia, a także dzieli się życiem prywatnym. 2 tygodnie przed wyborami, 1 maja, cały kraj oszalał, gdy udostępniła zdjęcie nowonarodzonego syna – swojego drugiego dziecka. Podczas zwołanej zaledwie 2 dni później konferencji prasowej, Ing podkreśliła, że kampania trwa. “Wierzę, że dzieci są moją tajną siłą do pracy, i do prowadzenia codziennego życia” – dodała. I wszystko wskazuje na to, że wyborcy jej wierzą. 

Po prognozowanym zwycięstwie w wyborach, Paetongtarn Shinawatra stałaby się drugą kobietą na stanowisku szefa rządu w historii Tajlandii (po swojej ciotce Yingluck Shinawatra), a także najmłodszą kobietą-premierem w całej Azji. 

Ten moment w historii to dobra okazja, aby przyjrzeć się obecności liderek politycznych w krajach ASEAN. 

Pomimo postępujących zmian w zakresie równości płci w regionie, na stanowiskach związanych z władzą kobieca reprezentacja jest znikoma. W większości przypadków to mężczyźni nadal są postrzegani jako lepsi przywódcy.

Istnieje jednak kilka postaci kobiet, które przebiły szklany sufit i odegrały kluczowe role w polityce swoich krajów. Oto niektóre z nich:

Aung San Suu Kyi  / Myanmar (dawniej Birma)

To najbardziej znana kobieta-przywódca polityczny w ASEAN. Była szefową rządu Myanmaru od 2016 do 2021 roku, kiedy to została obalona i aresztowana w wyniku wojskowego zamachu stanu. Jest laureatką Pokojowej Nagrody Nobla.

_{^{Aung San Suu Kyi
fot. European Commission}}

Aung San Suu Kyi urodziła się w 1945 w Rangunie jako córka generała Aung Sana, który walczył o niepodległość Birmy i wynegocjował ją w rozmowach z Wielką Brytanią w 1947 roku. Studiowała nauki polityczne na Oxfordzie, pracowała też w ONZ w Nowym Jorku.

Wraz z mężem (Brytyjczykiem) i dziećmi wróciła do Birmy i zaangażowała się w działalność polityczną. Stanęła na czele partii Narodowa Liga na rzecz Demokracji. Za swoją działalność opozycyjną była wielokrotnie aresztowana, władze przeprowadziły też nieudany zamach na jej życie.

W 2011 rozpoczął się proces demokratyzacji Birmy, co przyniosło zniesieniem represji i legalny start Aung San Suu Kyi w wyborach do parlamentu, a później objęcie stanowiska premiera. Po wojskowym zamachu stanu w 2021 roku, junta postawiła jej szereg zarzutów, skazując ją na 33 lata więzienia – w praktyce dożywocie. Noblistka nie przyznawała się do żadnego z zarzutów. W powszechnej opinii oskarżenia kryminalne służą odsunięciu jej od polityki i utrzymaniu władzy przez juntę.

W 2011 Luc Besson zrealizował film „Lady” inspirowany biografią Aung San Suu Kyi, w którym główną rolę zagrała Michelle Yeoh, laureatka Oskara za film ,,Wszystko wszędzie naraz”.

_____

Megawati Sukarnoputri / Indonezja

Megawati Sukarnoputri była 5. prezydentem i pierwszą kobietą prezydentem Indonezji. Pełniła swój urząd od 2001 do 2004 roku. 

^{_{Megawati Sukarnoputri
fot. National Information and Communication Agency, Republic of Indonesia}}

Megawati Sukarnoputri urodziła się w 1947 roku w Yogyakarta w Indonezji, w legendarnej rodzinie: jej ojcem był Sukarno – pierwszy prezydent kraju, a matka Fatmawati, była twórczynią pierwszej flagi niepodległej Indonezji. 

Megawati studiowała psychologię i rolnictwo. W 1987 roku poszła w ślady sławnego ojca i weszła do polityki, stając na czele Indonezyjskiej Demokratycznej Partii Indonezji – Walka.  

W 1999 r. została wiceprezydentem, po tym jak nieznacznie przegrała wybory prezydenckie. Objęła prezydenturę po usunięciu z urzędu prezydenta Wahida w 2001 roku. W drugiej turze wyborów nie została wybrana na kolejną kadencję – przegrała z Susilo Yudhoyono.

W 2004 roku zajęła 8. miejsce na liście 100 najpotężniejszych kobiet świata magazynu Forbes.

_____

Corazon Aquino  / Filipiny

Maria Corazon Sumulong „Cory” Cojuangco Aquino była pierwszą kobietą-prezydentem w historii Azji – pełniła tę funkcję w latach 1986–1992. Aquino była odnoszącą sukcesy filipińską polityczką, kochaną przez swój kraj jako pierwsza kobieta-prezydent, a także przez świat za jej dążenia do demokracji i pokoju. 

^{_{Corazon Aquino
fot. JO2 ROGER DUTCHER, Public domain, via Wikimedia Commons}}

Aquino urodziła się w 1933 roku jako córka José Cojuangco, byłego kongresmena, i Demetrii Sumulong, farmaceutki. Jej rodzina przeniosła się do Stanów Zjednoczonych; po studiach Cory wróciła na Filipiny. 

Wyszła za mąż za działacza opozycji, senatora Benigno Aquino, który walczył z dyktaturą Ferdinanda Marcosa.

Kiedy po powrocie z wygnania w 1983, Benigno Aquino został zamordowany na lotnisku, Corazon Aquino zaangażowała się w walkę polityczną z reżimem Marcosa. Została przywódczynią koalicji Laban, a następnie w lutym 1986 wygrała wybory prezydenckie przeciw Marcosowi. 

W 1987 Aquino doprowadziła do wprowadzenia nowej, demokratycznej konstytucji. Urząd prezydenta sprawowała do 1992.

Corazon Aquino została wybrana Człowiekiem Roku 1986 magazynu Time. Pierwsza kobieta-prezydent Azji zmarła w 2009 roku.

Gloria Macapagal Arroyo / Filipiny

Gloria Macapagal Arroyo, ur. w 1947 r. w San Juan, pełniła funkcję 14. prezydenta Filipin w latach 2001-2010. Była drugą kobietą prezydentem Filipin, po Corazon Aquino. 

Jej ojciec Diosdado Macapagal, był prezydentem Filipin w latach 60. XX wieku. Arroyo jest doktorem nauk ekonomicznych; studiowała na Uniwersytecie Georgetown w Waszyngtonie, gdzie jej kolegą z roku był Bill Clinton, przyszły prezydent USA.  Była też wykładowczynią uniwersytecką i podsekretarzem stanu w ministerstwie handlu na Filipinach.

Od 1998 pełniła urząd wiceprezydenta. W 2001 została prezydentem Filipin, po odsunięciu z urzędu – z powodu oskarżeń o malwersacje finansowe – prezydenta Josepha Estrady. W maju 2004 wygrała wybory prezydenckie i została zaprzysiężona na drugą kadencję. 

Kraj zawdzięcza Arroyo kilka ważnych ustaw, w tym dotyczącą molestowania seksualnego oraz ustawę określającą prawa ludności rdzennej. 

Od 2010 roku jest deputowaną do Izby Reprezentantów.

Arroyo ma męża i troje dzieci. 

_____

Yingluck Shinawatra / Tajlandia

Nazwisko Shinawatra pojawiło się już na początku tekstu: Yingluck Shinawatra to siostra Thaksina Shinawatry, byłego premiera Tajlandii, i ciotka prawdopodobnej przyszłej premier kraju, Paetongtarn Shinawatra.

_{^{Yingluck Shinawatra
fot. Rob Irgendwer}}

Yingluck Shinawatra pełniła funkcję premiera Tajlandii w latach 2011-2014. Była pierwszą kobietą premierem kraju. Stała na czele partii Pheu Thai – tej samej, której przewodzi obecnie Paetongtarn. 

Yingluck urodziła się w 1967 roku w Chiang Mai. Studiowała nauki polityczne w USA.  Jest zamężna z biznesmenem Anusornem Amornchatem, mają jednego syna.

Jej kariera zawodowa związana była z biznesową działalnością brata, Thaksina. Kariera polityczna także była kontynuacją wizji brata, który został odsunięty ze stanowiska premiera i musiał opuścić kraj. Podobny los spotkał Yingluck. Została usunięta ze stanowiska, a władzę przejęło wojsko. Przeciw Yingluck wytoczono proces – oponenci Shinawatry oskarżali ją o kupowanie głosów za publiczne pieniądze. Była premier zbiegła z kraju; obecnie prawdopodobnie przebywa w Wielkiej Brytanii. 

_____

Đặng Thị Ngọc Thịnh / Wietnam

Thịnh urodziła się w 1959 roku. Niewiele wiadomo o jej dzieciństwie, rodzinie i edukacji. W 1979 roku została członkinią Wietnamskiej Partii Komunistycznej.

_{^{Đặng Thị Ngọc Thịnh
fot. Saeima, CC BY-SA 4.0 , via Wikimedia Commons}}

Thịnh została wiceprezydentem Wietnamu w kwietniu 2016 roku po zdobyciu 91% głosów w Zgromadzeniu Narodowym. Dwa lata po objęciu wiceprezydentury, zmarł prezydent Trần Đại Quang. Thịnh objęła wówcza funkcję p.o. prezydenta przez i pełniła ją przez 32 dni. Ponownie funkcję wiceprezydenta pełniła do 2021 roku.

Mimo że jej czas urzędowania był krótki, to dokonała przełomu jako pierwsza kobieta-prezydent w Wietnamie. Jest również pierwszą kobietą na czele państwa komunistycznego od czasów Soong Ching-ling z Chin. 

Jej prace koncentrowały się na promowaniu równości płci i upodmiotowienia kobiet poprzez wzmocnienie ich roli w różnych aspektach życia: gospodarczego, politycznego, kulturalnego i społecznego.

_____

Halimah Yacob / Singapur

Halimah Yacob jest urzędującą prezydent Singapuru. Urodzona w 1954 roku Halimah to indyjska muzułmanka, ma pochodzenie malajskie. Choć dorastała w biedzie, zdobyła dobre wykształcenie na Uniwersytecie Singapurskim, uzyskując tytuł licencjata z prawa. W 2001 roku uzyskała tytuł magistra prawa, następnie tytuł honorowego doktora prawa z National University of Singapore.

Halimah Yacob weszła do polityki jako członkini Parlamentu. Po wyborach w 2011 roku Halimah została mianowana ministrem stanu w Ministerstwie Rozwoju Społeczności, Młodzieży i Sportu, a wkrótce ministrem stanu w Ministerstwie Rozwoju Społecznego i Rodziny. W 2013 roku Halimah została przewodniczącą parlamentu, stając się pierwszą kobietą na tym stanowisku w historii Singapuru.

W 2017 roku Halimah ogłosiła, że ustąpi ze stanowiska marszałka parlamentu i będzie kandydować na prezydenta. Zyskała dużą popularność wśród ludzi i została poparta przez innych polityków, którzy już podczas debat nazywali ją Madam President – zamiast jej tytułu Madam Speaker. 

Podczas kampanii szeroko komentowano jej ,,niegramatyczne” hasło: “Czyń dobro czyń razem” (“Do Good Do Together”). 

Halimah została ósmym prezydentem Singapuru. Jest pierwszą kobietą prezydentem Singapuru i czwartą kobietą z Azji Południowo-Wschodniej, która stanęła na czele kraju. Halimah do dziś przewodzi swojemu krajowi.

___________

Chcesz dowiedzieć się więcej o kobietach w polityce Azji Południowo-wschodniej? Przeczytaj raport Westminster Foundation for Democracy: Women’s political leadership in the ASEAN region