Międzynarodowy Program Oceny Uczniów PISA to od kilkunastu już lat jeden z
najważniejszych egzaminów oceniający wiedzę nastolatków z całego
świata i pokazujący ich ranking w porównaniu z rówieśnikami z innych krajów.
System egzaminacyjny PISA został stworzony przez OECD (Organizacja
Współpracy Gospodarczej i Rozwoju), aby pomóc członkowskim i
nie-członkowskim krajom w niezależnej ocenie własnych systemów
edukacyjnych. Ten tydzień przyniósł nam oficjalne ogłoszenie wyników
testów PISA w roku 2022 dla wszystkich partycypujących krajów.
Nadmierny również, że w ostatniej edycji
rankingu PISA wzięło udział rekordowe 81 krajów.
W naszym Think Tanku oczywiście zwracamy szczególną uwagę na wyniki
krajów z regionu Azji Południowo Wschodniej i porównanie ich z wynikami
uzyskanymi przez piętnastolatków z Polski. Wyniki testów PISA podawane są w
trzech kategoriach głównych: zrozumienia tekstu czytanego, matematyki, nauki
(biologii, fizyki i chemii). Wyniki z tych trzech testów pozwalają nam na wyliczenie
oceny sumarycznej.
Jak można się było spodziewać, bazując na wynikach z poprzednich lat,
niekwestionowanym liderem rankingu we wszystkich kategoriach został Singapur.
W kategorii ogólnej uśredniony wynik uczniów z Singapuru to aż 560 punktów.
Polska uplasowała się na miejscu piętnastym, ze średnią ogólną na poziomie 492
punktów, w tyle pozostawiając nie tylko kraje Azji Południowo Wschodniej
partycypujące w egzaminach PISA, ale również kraje Europy Zachodniej takie jak
Dania (17), Szwecja (19), Niemcy (23), Francja (25) czy Włochy (29).
Wyniki krajów ASEAN były niestety słabe, tak jak i w poprzednich edycjach
programu. Najwyżej po Singapurze uplasował się Wietnam (34), Sułtanat Brunei
(42) oraz Malezja (55), a niska pozycja Tajlandii (63) pokazuje , że od lat kraj ten
nie potrafi się uporać z reformą swojego systemu edukacyjnego.
Największa w regionie Indonezja osiągnęła wynik 369 punktów i zajęła 69-tą
pozycję, przed Filipinami (77) i Kambodżą (337). Oba te kraje znalazły się również
na niechlubnej liście dziesięciu krajów o najniższych wynikach. Kambodża była w
kategorii ogólnej na ostatnim miejscu a Filipiny na miejscu piątym od końca.
Musimy jednak pamiętać, że wiele krajów ze słabymi systemami edukacji nie
brało udziału w badaniu PISA. W krajach regionu Azji Południowo Wschodniej
Birma, Laos i Timor Leste nie partycypowały w badaniu.
O ile wyniki z matematyki i nauki to w dużej mierze ocena programu nauczania
oraz zdolności zapamiętywania wiadomości, ale też i logiki, o tyle badania ze
zdolności czytania ze zrozumieniem, to już bardzo obiektywna ocena zdolności
wyciągania wniosków, analizowania tekstu pisanego oraz ogólnie pojętego logicznego myślenia.
Wyniki tego testu szczególnie więc pokazują, czy uczniowie z
danych krajów uczą się w szkole nie tylko zapamiętywania regułek, ale też i
rozwijają inne, bardziej wymagające zdolności.
O ile Singapur nie ma się czego obawiać, i uzyskany w tej kategorii wynik 543
punktów jest niższy niż w innych kategoriach, ale nadal pozwolił uczniom z
Singapuru uplasować się na pierwszej pozycji na świecie, o tyle sąsiedzi Singapuru
mają już powód do namysłu i głębszej ewaluacji programów nauczania,
instruktażu nauczycielskiego czy sposobu oceniania prac i wysiłków uczniów.
Największa pracę domową muszą zdecydowanie odrobić edukatorzy, ale też i
politycy w Kambodży. Uczniowie w kategorii czytania ze zrozumieniem uzyskali
jedynie 337 punktów. Ponad dwieście punktów mniej niż rówieśnicy w
Singapurze. Podobnie trudne zadanie stoi przed szkołami na Filipinach (347
punktów) i w Indonezji (359 punktów). O ile można zrozumieć niskie wyniki Filipin,
które od lat stawiają czoła różnorakim problemom społecznym, oraz największej
w regionie Indonezji, o tyle słabe wyniki zwłaszcza Tajlandii (379 punktów, 64
pozycja) i Malezji (388 punktów, 60 pozycja) również nie napawają optymizmem.
Od lat zauważalna jest silna korelacja pomiędzy zrozumieniem czytanego tekstu a
rozwojem słownictwa, krytycznego myślenia, przygotowania do kontynuacji nauki
na studiach wyższych, czy poprawy zdolności komunikacyjnych. Wszystkie te
wymienione zdolności, a nie tylko talent do zapamiętywania regułek, to klucze do
rozwoju osobistego ale tez i progresu całego kraju jako społeczności jednostek.
Tylko te kraje, które pomagają swoim młodym obywatelom posiadać te zdolności
będą zdolne do efektywnego konkurowania w coraz bardziej zglobalizowanym
świecie.
Oczywiście wyniki egzaminów PISA to nie jedyny sposób oceny rozwoju
młodzieży, ale od lat jego wyniki są pozytywnie skorelowane z tym jak kraje
nauczają swoich małych obywateli. Nadzieja w tym, że kraje Azji
Południowo Wschodniej wyciągną odpowiednie wnioski i wprowadza w swoich
krajach pozytywne reformy i usprawnienia edukacyjne. Życzymy im tego z całego
serca!
